Основен извор претставен во печатена форма за движењето на богомилите во 10ти век е Беседата за Богомилите од Презвитер Козма, напишана со цел да се осудат богомилите и да се оттргнат масите од нив, да не станат еретици. Козма истакнува дека прв учител и распространувач на богомилството бил попот Богомил. Меѓу населението од селата во планината Бабуна е зачувана една легенда за попот Богомил. Според името на планината, подоцна богомилите уште ги викале и бабуни. Легендата укажува дека поп Богомил бил роден во селото Богомила. Тука живеел и умрел, а гробот му се наоѓал до самото село во селото Богомила. Тука живеел и умрел, а гробот му се наоѓал до самото село во цкрвиште изградено во земјата кое на богомилите им служело како молитвен дом. Слично такво скривалиште има и во пештерата до селото Нежилово. Учеле дека постои борба меѓу доброто и злото, и дека на крајот ќе победи доброто. Тие проповедале дека богатите се слуги на ѓаволот, па кој им се потчинува ним – тој всушност му се спротивставува на Бога. Учеле дека сиот видлив свет со неговите закони и поредоци не бил создаден од бога, туку од ѓаволот. Пропагирале дека секој може да му се моли на бога и без свештениците.
Богомилите се делеле на три категории:
Совршени Богомили
Обични Верници
Слушатели
Раководната улога ја имале првите. Тие се сметале за вистински христијани.
Лит.: Историја на Македонскиот Народ, Култура: Мисла: Наша Книга 1988 372 стр 24см
