Грбот е еден од најважните делови на телото. Негов главен дел е ‘РБЕТОТ, кој му дава 24-часовна поддршка на целото тело, дури и кога спиеме.
‘Рбетот е составен од 33 мали коски – пршлени, коишто се надоврзуваат една над друга. Пршлените се поделени во пет групи. На врвот на ‘рбетот се наоѓаатседум вратни пршлени, следени од дванаесет градни и пет лумбални пршлени. Под нив се наоѓаатпет други пршлени, споени заедно со крстните коски, и на крај ‘рбетот завршува со „опашката“.
Често ги слушате лекарите како зборуваат за пршлените во облик на кодови од броеви, како на пр. L4, C6 итн. Тоа е упростен начин за покажување на точниот пршлен во одредено подрачје. Секој пршлен и диск имаат свој сопствен број.
Помеѓу секој пршлен има „амортизери“, коишто се нарекуваат пршленести дискови. Ова му помага на ‘рбетот лесно да се витка во различни позиции. Тие имаат кружна, плочкеста форма, и се направени од внатрешна, желатинеста супстанца (јадро), проткаена од мрежа на отпорни, еластични влакна кои се нарекуваат анулус.
Доколку анулусот се скине, јадрото стрчи или целосно излегува. Штетата е често погрешно опишана како „изместен диск“, и би требало точно да се детерминира како „притиснат пршленест диск“.
Долниот дел од ‘рбетот (лумбалниот регион) е најчувствителен предел, и најчесто болката настанува точно тука. Тоа се случува затоа што долниот предел ја потпира целата тежина на телото, плус тежината на товарот што го носиме. Исто така, долниот дел на ‘рбетот мора да се витка повеќе отколку горниот, па оттука е и неминовно долниот дел од ‘рбетот да страда повеќе.
Држењето на телото е позицијата во која најчесто ви се наоѓа телото, наспроти дејството на гравитацијата, во стоење, седење или лежење. Доброто држење на телото подразбира тренирање на телото за стоење, одење, седење и лежење, за да постигнете минимално оптоварување на коските, мускулите и лигаментите.
Соодветно држење на телото:
-Ги држи коските и зглобовите во правилна позиција, со што и мускулите правилно се користат;
-Помага во намалувањето на абнормалното абење на површината на зглобовите, со што се намалува ризикот од артритис;
-Го намалува стресот на тетивите и лигаментите;
-Спречува фиксирање на ’рбетот во неприродни положби;
-Спречува хроничен замор, бидејќи мускулите се користат порационално;
-Спречува истегнувања, болки во грбот и мускулите;
-Придонесува за попривлечен изглед.
Оптимална положба за седење
Кога седите, грбот мора да биде исправен, а рамената не смеат да бидат виснати нанапред. Со задникот треба да го допирате задниот дел од столот. Грбот треба да ја следи природната крива на ’рбетот. Доколку имате потешкотии да ја задржите таа положба, можете да си помогнете со свиткана крпа или специјално перниче.
Оптимална положба за возење
Грбот треба да ја следи природната крива на ’рбетот. Колената треба да бидат на истото ниво или повисоко од колковите. За да се осигурате дека ќе ја одржите природната крива на ’рбетот, користете специјално перниче за потпора на грбот, но и повлечете го седиштето поблиску до воланот. Тоа треба да биде доволно блиску за колената да може да ви се виткаат, а стапалата без проблем да ги досегаат педалите.
Правилно подигнување
Доколку мора да подигнувате тешки предмети, обидете се таа тежина да не надминува 10-15 килограми. Ако се работи за нешто потешко, побарајте помош. Пред да подигнете, бидете сигурни дека можете добро да го фатите предметот. Кога предметот е пониско од вашиот струк, држете го грбот исправен, а свиткајте ги колената и колковите. Секое подигнување треба да се изведе со мускулите од нозете и рацете, а не со грбот. Постепено исправувајте ги колената додека сосема го подигнете предметот. Ако треба да се пренесе на поголема далечина, секогаш држете го предметот припиен до телото. Избегнувајте подигнување погоре од струкот.
Оптимална положба за лежење
Без разлика во која положба спиете или лежите, перницата секогаш треба да ви биде под главата, но не и под рамената. Препорачливо е да спиете во положба што ќе ви овозможи да ја одржите кривата на ’рбетот (на грб или на страна). Препорачливо е да имате перница што ќе ви обезбеди соодветна потпора за главата, како и доволно цврст душек што нема да дозволи телото премногу да ви пропадне во подлогата, т.е. нема да дозволи неправилно свиткување на ’рбетот.
Тајната за здрав грб е едноставна. Најголем дел од повредите на грбот се предизвикани од оптоварување на подолг период или поголемо оптоварување одеднаш (паѓање, сообраќајна несреќа, итн.). Колку грбот ви е посилен, толку повеќе може да издржи пред да попушти. За да се заштитите од повреди на грбот, следете ги следниве 5, едноставни совети.
Не кревајте со грбот
’Рбетот е наменет за повеќе нешта, но едно од нив не е и дигањето. Силата за подигнување на предметите треба да дојде од нозете и рацете. ’Рбетот треба само да обезбеди стабилна платформа за рацете и нозете и да биде врска помеѓу горниот и долниот дел од телото. Нозете се силни, додека грбот не е. Кога се обидувате нешто да подигнете со грбот, нанесувате дополнителен притисок на сите ткива и мускули околу ’рбетот, а понекогаш тоа е и повеќе од доволно за да настане посериозна повреда.
Колку ви се посилни нозете, толку е поверојатно да ги користите за дигање
За да имате здрав грб мора да имате силни нозе. Најголем дел од луѓето при подигнување на некој предмет се наведнуваат во половината, наместо да ги свиткаат колената, затоа што тоа било „многу напорно“. Ако нозете ви се слаби или пак ве мрзи да клекнете, тогаш се зголемува веројатноста дека во некој момент од животот ќе се соочите со повреда на грбот.
Флексибилност
Намалената флексибилност на рацете и нозете го зголемува притисокот врз грбот, затоа што во тие случаи тој мора повеќе да се витка, како компензација за недоволното движење во рацете или нозете. На пример, кога не можете нешто да дофатите поради височината, многу е поверојатно дека ќе го истегнете грбот при обидите, отколку да земете столче и да се поткачите на него. Флексибилните луѓе поретко го користат ’рбетот за сметка на рацете или нозете.
Силното јадро го штити ’рбетот
Мускулното јадро е составено од сите мускули што се наоѓаат во просторот помеѓу колковите и градниот кош. Нивната основна намена е да го стабилизираат ’рбетот. Доколку тие соодветно се активираат и вежбаат, веројатноста да се повреди ’рбетот значително се намалува, поради тоа што притисокот од секојдневните активности е значително помал.
Соодветно држење на телото
Соодветното држење на телото е природната форма на ’рбетот. Кога правилно го држите телото, тогаш не се нанесува дополнителен притисок врз ’рбетот. Секоја друга положба, при која чувствувате нешто во грбот, не е правилна и не е добра за здравјето на грбот.
Ненадеен напад на болки во грбот може да Ве изненади во кое било време – но добро е ако сме подготвени. Запомнете, овој совет е само за краткорочни, акутни болки – но не мора да важи и за долготрајни и хронични болки.
НЕ ЈА ИГНОРИРАЈТЕ БОЛКАТА.Болката се појавила со некој причина – тоа е начин за телото да ни каже дека нешто не е во ред. Можеби звучи очигледно, но првата работа што треба да ја направите е да престанете да правите нешто што може да ја предизвикува болката. На пример, доколку во дворот се занимавате со некоја работа и наеднаш почувствувате ненадеен остар бодеж, тогаш не настојувајте да продолжите со работа пред да се стемни или пред да заврне дожд или со изговор „само уште 5 минути“. Запрете со тоа што го правите и пронајдете поудобна положба.
извор: www