Македонија

Ксантика – извор на духовната моќ на Македонците

Празнувањето на Ксантика се одвивало цел месец. Ксантика се славела спонтано со невиден ентузијазам како празник на пролетта, цвеќината, убавината и надежите, а првенствено како празник на душите што ја симболизира доминацијата на разбудената пролетна светлина над темнината и злото во природата и човекот. Ксантика е празник во којшто Македонците верувале дека се случува “измивање на душите” и простување на гревовите.

Тешко може да се најдат соодветни зборови со коишто би се објаснил феноменот “Ксантика”.Ксантика се празнувала како празник на пролетта во земјата на богот Македон , со зачудувачки душевен порив, излив на силни емоции и вознес кон боговите и вечното сонце – симболот на животот. Самиот збор “Ксантика”претставува светлина, виделина и според македонските митски преданија, тој е епоним од името на божицата на цвеќињата Ксантија, во која бил заљубен богот Македон и која поради завист на некои од боговите на Пантеонот била претворена во цвеќе. Ксантика била длабоко впиена во душата на Македонците.
Празнувањето на Ксантика се одвивало во првиот пролетен месец наречен Ксантик. Во него спонтано учествувало целокупното население. За време на празнувањето не постоела разлика меѓу земјоделец, сточар, ловџија или дрводелец. Ксантика се славела спонтано со невиден ентузијазам како празник на пролетта, цвеќињата, убавината и надежите, а првенствено како празник на душите што ја симболизира доминацијата на разбудената пролетна светлина над темнината и злото во природата и човекот. Симболот на Ксантика била црвено-белата врвка исплетена од црвено и бело предиво, која тогаш се провлекувала како нишка за спојување на тие луѓе во една монолитна и нераскинлива целина. Целата земја на богот Македон била преплавена со црвено – белите симболи што преставувале вистинска симфонија на хармонија и соживот. Со црвено – белите симболи се кителе куќите, оградите,се носеле како ѓердани, белегзии, се украсувале со нив косите, се ставале на оралата, крблата за молзење млеко, го украсувале добитокот, а посебно новородените јагниња. Жените и мажите, младите и старите за време на празнувањето ја истакнувале облеката што била исткаена и исплетена во зимскиот период, збогатена со изворна инспирација, хармонија и раскошна разнобојност, што била израз на творечката надареност. Вистинска убавина претставувале нивните развиорени ора и мелодични песни. Со застрашувачка моќ ечеле волшебните звуци на тапаните, грнетите, буриите, зурлите и кавалите низ сите населени места, низ сите долини и гори.
Според анализите на современите аналитичари како Хамод и Борза Ксантика одиграла клучна улога во формирањето на светогледот на Македонците. Ксантика се спомнува како непресушен извор на духовната моќ на Македонците. Таа била синоним на нивниот идентитет и нивната етничка припадност. Ксантика останала неуништлива до денешно време, зашто е всадена во нашата културна традиција. Таа секоја пролет е со нас. Ја гледаме во празнувањата на Прочка, Цветници, Младенци, Лазарица, Тодорица, Благовец, Летник, во народните ракотворби, во изворноста на македонскиот вез, во монументалноста на нашите песни и ора, ја гледаме во сјајот на пролетните цвеќиња. Ксантика е нераскинлив дел од македонската душа. Таа остана како најсветло обележје на старомакедонските народни обичаи.
Да се надеваме дека ќе ја вратиме Ксантика во нашите срца и ќе ја обновиме распарчената црвено-бела врвка која и сега како и некогаш ќе ги спојува душите на Македонците, без разлика каде живеат и ќе ја вратиме разнишената верба за вечноста на нашето постоење.
Паскал Камбуровски
/ Од празнувањето на Ксантика /

Newsletter
Sign up for our Newsletter
No spam, notifications only about new products, updates and freebies.

Напишете коментар

Вашата адреса за е-пошта нема да биде објавена. Задолжителните полиња се означени со *